Gün gün inşaat yazı dizisinin 16. bölümü olan "Sıva nedir? Sıva nasıl yapılır?" başlıklı makalemde sıva nedir sorusundan, sıvanın nasıl yapıldığına ve sıva metrajına kadar pek çok konuyu ele alacağım. Yazı dizisinin tamamına bu linkten ulaşabilirsiniz: Bir binanın yapım aşamaları
Sıva Nedir? Kaba sıva, kara sıva, çelik sıva, alçı sıva ve saten alçı
Sıva; türüne göre farklı bağlayıcılardan oluşan, hem düz bir yüzey elde etmek amacıyla hem de yapıyı dış etkenlerden (su, nem, rutubet vb.) korumak amacıyla uygulanan bir işlemdir. Pek çok farklı sıva türü vardır. Ben bugün size en çok kullanılan birkaç sıva türünden bahsedeceğim.
Kaba sıva, kara sıva nedir?
İlk olarak kaba sıva nedir sorusunun cevabı ile başlayalım. Her ne kadar alçı sıvada da kaba sıva olsa da esas kaba sıva; çimentolu kaba sıvadır. Ustaların arasında bilinen adıyla kara sıva. Ben de genellikle kara sıva ismini kullanıyorum ki çimentolu kaba sıvadan bahsettiğim belli olsun diye.
Kaba sıva bina için oldukça önemli bir işlemdir. Tuğlaların arasındaki bağlayıcılığı artırmasının yanında deprem anında da iyi bir davranış sergiler. Kaba sıva harcında her ne kadar kitaplarda 250, 300 dozlu 350 dozlu harç tarifleri olsa da usta dilinde kaba sıvanın harcı 6-7 el arabası kum, 2 torba çimento ve 1 torba da kireçtir.
1 el arabası kaç m³ kum alır?
Ortalama olarak 20 el arabası kum 1 m³ hacim kaplar. Yani 20 el arabası kum 1600 kg ağırlığa tekabül eder. Dolayısıyla 1600 x 0,33 = 528 kg edecektir. Yani düz hesap her 500 kg kuma 2 torba çimento atılır.
1 m³ sıva harcı içinde 2 ton kum harcanacağından ötürü 8 torba da çimento harcanmalıdır. Yani şantiyede harcanan çimento dozajı 400 kg'dır. Bu sonucu beklemiyordunuz değil mi? Ne yalan söyleyeyim, ben de beklemiyordum.
Çelik sıva nedir?
Çelik sıva, birkaç firma tarafından üretilen, çimentolu bir hazır sıvadır. Buradaki yazımda çelik sıva imalatını detaylarıyla ele almıştım: Çelik sıva nedir? Nasıl uygulanır?
Ben imalatlarımda çimentolu kara sıva yerine çelik sıvayı tercih ediyorum. Bu durum bana epey hız kazandırıyor. Ortalama olarak 1 cm kalınlığında sıva katmanı oluşuyor ve 2100 m²'lik imalatım için 2100 x 0.01 = 21 m³ harca ihtiyacım var. Bu da yaklaşık 42.000 kg çelik sıva eder. Bu da 1050 torba çelik sıvaya tekabül eder.
Yani çelik sıvanın sarfiyatının 1 cm kalınlık için metrekarede 20 kg olduğunu söyleyebiliriz.
Bu şantiyemde hangi çelik sıva markasını kullanacağıma karar vermeden önce Aragonit, Atışkan ve Allmax adlı markaların ürünlerinden bir miktar şantiyeme indirdim. Binanın giriş katında bu üç ürünü de denedim. Ve Atışkan markanın çelik sıvasını daha çok beğendim. Bu nedenle de 11,80 TL+KDV / torba fiyatından malzememi temin ettim.
Alçı sıva ve saten alçı nedir?
Alçı sıva genellikle kara sıvadan sonra uygulanan ve son yüzeye hazırlık aşamasını oluşturan yangına dayanıklı sıvadır. Makine ile hızlı bir şekilde atılabileceği gibi, elle de atılabilir. Uygulama sırası kara sıvadan sonra kaba alçı, iki kat karışık alçı ve saten sıva şeklindedir. Zaman zaman kaba alçı da iki kat yapılmaktadır.
Saten alçı da boyadan önceki son kat yüzeyi oluşturur. Elinizi duvara sürdüğünüzde pürüzsüz ve temiz bir yüzeye dokunmanızı sağlayan imalat saten alçı imalatıdır.
Zaman zaman tuğla üzerine direkt olarak alçı imalatı yapılsa da bu imalat çok sağlıklı bir imalat değildir. Öncelikle çimentolu kara sıvanın veya çelik sıvanın yapılması, binada ileride oluşacak çatlaklarında büyük ölçüde önüne geçmektedir. Bkz: Yapıda oluşan çatlaklarla ilgili sık sorulan sorular
Şantiyeme indirdiğim Atışkan marka makineli sıva alçısı torba fiyatı 9,75 TL+KDV, saten alçı torba fiyatı ise 12,00 TL+KDV oldu.
Şantiyedeki imalatım sona erdiğinde bu iş için toplamda;
1137 torba çelik sıva x 40 kg = 45,5 ton
496 torba sıva alçısı (146 paketi ABS marka 25 kg, 350 paketi Atışkan marka 35 kg) = 15,9 ton
74 torba saten alçı x 25 kg = 1,85 ton
harcadığımı gördüm.
Betokontak ya da Betokontakt ya da Brüt Beton Astarı Nedir?
Genellikle şantiyede betokontak ismiyle duyduğumuz, betokontakt, brüt beton astarı gibi farklı isimleri de olan bu malzeme, brüt beton yüzeyi ile sıva arasında aderans artırıcı olarak görev yapar. Şöyle düşünün, brüt beton yüzeyi pürüzsüz olduğundan sıva imalatı buraya yapışmakta zorlanır ve zaman içerisinde dökülmeler meydana gelebilir. Özellikle de tavanlarda.
Muhakkak işitmişsinizdir, "binada tavanlardaki sıvalar patır patır düşüyormuş" diye bir dedikoduyu. İşte o düşmenin nedeni brüt beton astarının kullanılmamasıdır. Genellikle pembe renkte olan bu malzeme, sıva imalatı için oldukça önemli bir ayrıntıdır.
Sıva işçiliği sözleşme örneği
12.9.2020
SÖZLEŞME
İŞVEREN: Firma Adı
TASERON: Taşeron adı
İŞİN KONUSU:
(Proje Adı) projesinde çelik sıva, alçı sıva, satenalçı, boya ve bunlarla ilgili tüm tamamlayıcı imalatların yapılması işi
4.Malzeme
dahil boya hariç alçıpan imalatı işçilik dahil; 50 TL/mtül (genişlik 1 metreyi
geçerse hesap m² üzerinden yapılır) (müteahhit isterse farklı bir taşerona bu
işi verebilir)
5.Clip-in
sistem asma tavan işçiliği (Malzeme hariç); 15 TL/m² (müteahhit isterse farklı
bir taşerona bu işi verebilir)
1-Taşımalarda
taşeron kendi ekibiyle yükleme ve indirme yapacaktır. Forklift veya benzeri
makine çalışmaları taşerona aittir.
2-Taşeron
şantiyede malzemeleri istifli bir şekilde bulundurulmalıdır. Alçı sıvası biten
mahallerin temizliği taşerona aittir. Bunun için ayrıca bedel ödenmez.
3-İşçilerin
puantajına göre maaşları bankadan yatırılır. Geri kalan ödemesi kesintilerden
sonra taşerona ödenir.
4-Şantiye
şefinin nezaretinde işçilerden her aya ait alacağının kalmadığını belirten
ibraname yazısı alınır. Bu ibraname imzalanmadan taşeronun bir sonraki hakedişi
ödenmez.
5-Herhangi
bir işçi sigorta girişi yapılmadan ve iş güvenliği ile alakalı evrakları
tamamlanmadan işe başlatılmaz. Aksi durumda her türlü maddi manevi cezası taşeron
hakedişinden kesilir. (emekliler dahil sigorta yapılacaktır.)
6-Taşeronun
kullanacağı el aletlerini kendisi temin eder. (mala kürek el arabası iskele
alçı makinesi vb.)
7-Müteahhit,
işin zamanında bitmeyeceğine veya yavaş ilerlediğine kanaat getirirse işe
ikinci bir taşeronu kendi insiyatifiyle başlatabilir.
8-Yapılacak
olan tüm imalatlar hesaplanacak metrajlara göre yukarıda belirtilen fiyatlar
üzerinden ücretlendirilip taşerona ödenecektir.
10-Tüm
kapılarda ve tüm pencerelerde ano kullanılacak olup, tüm merkezler eşit olacak
şekilde mastarında ve terazisinde alçı imalatı yapılacaktır.
11-Tavanlarda
kesinlikle mastar kullanılacaktır.
12-Yapılan
tüm alçı imalatlarında kesinlikle dalgalanma olmayacaktır. Elektrik montajları
yapılıp ledler yakıldığında; merkezlerdeki ve düz yüzeylerdeki (tavan, duvar
vb.) gözden kaçan dalgalanma ve alçı bozuklukları taşeron tarafından ücretsiz
bir şekilde tamir edilecektir.
13-Süpürgelikler
takıldığında alçıdaki gözden kaçan eksiklikler ve dalgalanmalar taşeron
tarafından ücretsiz bir şekilde tamir edilecektir.
14-Oluşabilecek
imalat hatalarında hata yapılan kısmında hakediş bedeli, imalat düzeltilinceye
kadar ödenmez.
15-Eğer
hatalar kabul edilemeyecek düzeyde ise o kısma hiç bir bedel ödenmeyeceği gibi
müteahhit sökülmesi kararı alırsa o kısmın sökümü ve tekrardan yapımı için
harcanan malzeme işçilik makine çalışması ve gecikme cezası gibi giderler
taşeronun hakedişinden kesilir.
16-Sözleşme
fiyatları yukarıda belirtilmiştir.
17-Anlaşmazlık
durumunda (Şehir adı) mahkemeleri yetkilidir.
18-İş
bu sözleşme 18 maddeden oluşmaktadır.
İŞVERENTAŞERON
Biz şantiyede neler yaptık?
Şantiyede bir betokontakçı beton yüzeylere malzemeyi sürüp diğerlerine yol açtı. Ekibin kalanı bir yandan tavanlara mastarla alçı sıva yaparken bir yandan da duvarlara anoları koydu. Tüm anoların terazide ve mastarda olduğunu kontrol edip imalatın devamına onay verdik. Sık sık tavanları da mastarla kontrol ettik. Merkezlerin de terazide olup olmadığını kontrol ettik.
Sıva imalatı oldukça tehlikeli bir imalat. Çünkü daireyi satın alan kişi daireye girip ışıkları yaktığı anda duvarlarda ve tavanlarda dalga dalga bir yüzeyle karşılaşırsa oldukça zor durumda kalabiliriz. Bu durumu engellemek için her aşamada kontrollü bir şekilde sıva imalatının ilerlemesine izin verdik.
Tabi sıva imalatı ilerlerken bir yandan çatı katında mantolamacılar, ahşap çatı ekibi, dördüncü katta tuğlacılar, üçüncü katta tesisatçılar (Bkz:Tesisat işleri nasıl yapılır?) çalışıyordu. Ayrıca pencereler için anlaştığım taşeronum pencerelerin kör kasalarını takıyordu. Ve son olarak belediye ekipleri yazmış olduğum dilekçeye istinaden parsel bacamı hazırlıyorlardı. Yani şantiyede tam bir kaos ortamı vardı ve ben bu kaos ortamına gerçekten bayılıyorum.
Şantiyeden Fotoğraflar
Pencerelerin kör kasalarının sıva ile birleşim detayı üstteki fotoğrafta görülüyor.
Makine ile çelik sıva yapılması uygulaması üstteki fotoğrafta görülüyor.
Makine ile çelik sıvası yapılmış bir ıslak hacmin görüntüsü üstte görülüyor.
Betokontak ile pürüzlendirilmiş bir betonarme kolonun görüntüsü üstte görülüyor.
Belediye ekipleri parsel bacamı yerleştiriyor. (Üstte)
Betokontakt malzemesi gayet kolay biçimde rulo ile sürülebiliyor. (Üstte)
Kara (Kaba) Sıvanın Maliyeti Nedir?
Kara (Kaba) sıvanın 1 m³'ünde 2 ton kum, 7-8 torba çimento ve 2 torba kireç bulunur. Dolayısıyla;
2 ton kum x 60 TL = 120 TL
7 torba çimento x 16 TL = 112 TL
2 torba kireç x 13 TL = 26 TL
Toplam malzeme bedeli 1 m³ sıva harcı için 258 TL olur. Bu tutarı sıva kalınlığı olan 2 cm ile çarpalım, böylece 1 m²'ye giden malzeme miktarını bulalım.
258 TL x 0,02 TL = 5,16 TL / m²
Kara kaba sıva işçilik maliyeti de 8 TL /m² olduğundan malzeme dahil toplam tutar yaklaşık 13 TL/m² olur.
Kara kaba sıva imalatında bir günde 3 kişi (2 usta 1 işçi) 80 m² alanı sıvar.
Çelik Sıvanın Maliyeti Nedir?
Çelik sıva ürünlerinde sarfiyat malzemeden malzemeye değişse de zaiyatıyla birlikte ortalama olarak 20 kg/m² sarfiyat olduğunu söyleyebilirim. Ürün tanıtımlarında ise genellikle 17-18 kg/m² sarfiyat olduğu yazılıdır.
Benim uygulamamda ise 1,20 cm ortalama çelik sıva kalınlığı ile 20 kg/m² çelik sıva sarfiyatım oldu. Bir torba çelik sıvanın fiyatı yaklaşık 14 TL olduğundan, bir metrekarelik alanı kapatmak için 7 TL'lik malzeme harcadığımı söyleyebilirim.
Ben bu uygulamayı alçı ekibime yaptırdım. Yani çelik sıva + kaba alçı + 2 kat karışık alçı + saten alçı + boya imalatımı 15 TL/m² bedel üzerinden yaptırdım. Yani buradaki çelik sıvanın metrekare işçilik maliyeti bana çok çok ucuza geldi. Siz deyin 3 TL/m² ben diyeyim 5 TL/m².
İşçilik maliyetinin 5 TL /m² olduğunu düşünürsek bile çelik sıva imalatının malzeme dahil toplam bedeli 12 TL/m² oluyor.
Çelik sıva imalatında bir günde 5 kişi (3 usta 2 işçi) 400 m² alanı sıvar.
Hızlı sıva metrajı nasıl yapılır?
Sıva metrajı, metraj çıkarırken en çok yorulduğum kalem. Tek tek duvarları, tavanları ve minha edilecek boşlukları hesaplamak oldukça zahmetli bir iş. Tabi ki taşerona ödeme yaparken veya malzeme siparişi verirken veya kesin maliyet analizi yaparken bu metrajın dikkatli bir şekilde hesaplanması gerekiyor. Ancak bazen hızlı metraj hesapları epey işe yarayabiliyor. Örneğin metrajı detaylı bir şekilde çıkardıktan sonra "yaklaşık hesap ile de şu kadar çıkmalıydı" diyebilmek büyük bir lüks bana kalırsa. Böylece kendi kendinizi de yaklaşık olarak kontrol etme şansınız oluyor.
Hızlı sıva metrajı için ben; kat alanını genellikle 2.50 ile çarpıyorum. Elde ettiğim rakam, tavan ve duvarların toplam metrajı oluyor. Ancak bu projemde bu oran 2.83 bandında çıktı. Bunun nedeni ise odaların küçük olması. 3+1 ya da 2+1 dairelerden oluşan projelerde bu oran 2.50 bandında çıkacaktır.
Örneğin 150 m²'lik bir kat alanında tavan ve duvarlar dahil toplam alçı sıvası metrajım 425 m² civarında.
Merhaba, ben Emirhan Aydın, inşaat mühendisiyim ve aile şirketimiz 27 yıldır Kütahya inşaat sektörünün en önde gelen firması. Blogumdaki içerikler sizlere fayda sağlanması açısından hazırlanmış özenli yazılardır. Ancak unutmayın ki inşaat işlerinde bir profesyonele danışmak en iyisidir. Lütfen kafanıza takılanları bana sormaktan çekinmeyin. Bana sosyal medya hesaplarımdan veya buradan ulaşabilirsiniz.
3 yorum
Yorum Gönder
Adsız
17 Ocak, 2021 13:54
17 Ocak, 2021 13:54
Dostum el arabasi hesabinda bir sikinti var, tekrar bak istersen
Emirhan Aydın
17 Ocak, 2021 17:14
17 Ocak, 2021 17:14
Merhaba, 90 litrelik el arabası kullandığımı farz edersek 11 el arabası ile 1m³ kum elde edebilmiş olmam gerekir. Teorik olarak böyle. Ancak şantiyedeki ölçümlerim yazıda belirttiğim gibi. Bunun esas nedeni malzemeyi katlara çekerken tam kapasite ile çalışılmıyor olmasından kaynaklanıyor. Dikkatiniz ve yorumunuz için teşekkür ederim.
3 yorum