Taşıyıcı sistemden kaynaklı olmayan çatlakları daha önceki makalelerimizde ele almıştık. Taşıyıcı sistem çatlakları çok daha önem arz eden bir konudur. Mutlaka uzman bir inşaat mühendisine danışılmalı ve ondan fikir alınmalıdır. Taşıyıcı sistem çatlakları...
TAŞIYICI SİSTEM HASARLARI
Taşıyıcı sistemden kaynaklı olmayan çatlakları daha önceki Evimde Çatlaklar Var başlıklı makalemizde ele almıştık. Taşıyıcı sistem çatlakları ise çok daha önem arz eden bir konudur. Mutlaka uzman bir inşaat mühendisine danışılmalı ve ondan fikir alınmalıdır. Çünkü sünek tasarımların en önemli özelliği, küçük hasarlar ile kullanıcıyı uyarmasıdır. Kolonda, kirişte veya döşemede meydana gelen ufak çatlaklar, sizin için alarm niteliğinde olabilir. Şimdi gelin, taşıyıcı sistem çatlaklarını inceleyelim.
Taşıyıcı Sistem Çatlakları - Kirişlerde Meydana Gelen Hasarlar
- Kayma çatlağı,
- Eğilme çatlağı,
- Burulma çatlağı,
- Korozyona bağlı çatlaklar görülebilir.
Kirişlerde meydana gelen; kesme kuvvetinden kaynaklanan kayma çatlakları, 45 derecelik açısıyla kendini belli eder. Taşıyıcı sistemdeki bütün çatlaklar tehlikelidir ama kayma çatlağı ayrı bir önem arz eder.
Korozyondan dolayı meydana gelen çatlaklar ise; kiriş boyunca doğrusal şekilde devam eder.
Korozyondan dolayı meydana gelen çatlaklar ise; kiriş boyunca doğrusal şekilde devam eder.
Yukarıdaki fotoğraf tipik bir korozyon çatlağı. Demir donatının paslanması akabinde donatı şişmiş ve kabuk betonunu ittirmiş. Aynı durum kolonlarda ve döşemelerde de gözlenmekte.
Eğilme çatlakları ise 45 dereceden daha dik bir açıyla, kirişin biraz daha orta noktasında kendini belli eder.
Burulma çatlağı ise daha çok deprem anında karşılaşılan ve sayfanın en üstündeki şekildeki gibi helezonik bir yapı sergiyelen bir çatlak türüdür. Bkz: Deprem nedir?
Hasar alan kiriş fotoğrafları
Üstteki üç fotoğrafın kaynakları anonim.
Taşıyıcı Sistem Çatlakları - Kolonlarda Meydana Gelen Hasarlar
Gelelim kolonlarda karşılaştığımız çatlak örneklerine. Yazıya başlamadan önce belirtmeliyim ki tarafıma mail yoluyla gönderilen ve kolon çatlağı olduğu düşünülen fotoğrafların büyük çoğunluğu; sadece sıva çatlağı. Peki ikisi arasındaki farkı nasıl ayırt edebilirsiniz? Tabi ki sıvayı kazıyarak. Bu yazıda kazıma yapılmış sıva çatlağı ve beton çatlağı örneklerini bulabilirsiniz: Yapılarda oluşan çatlaklar hakkında sık sorulan sorular
Hadi başlayalım...
Kolonlarda;
- Basınçtan kaynaklı hasarlar,
- Eğilme hasarları,
- Kesme hasarları,
- Korozyona bağlı çatlaklar en sık görülen hasar tiplerindendir.
Tabi bunların dışında tasarım hatası yapılmış dizaynlarda ve uygulama hatası yapılmış binalarda da hasarlar görülmektedir. Kısa kolon hasarları bunların en tipik örneğidir. Bunlara karşı alınacak yegane önlem, iyi bir tasarım yapmak ve kolon boyutlarında cömert davranmaktır.
Yukarıdaki fotoğrafta tipik bir "kolonda korozyon çatlağı" örneğini görüyorsunuz. Demir donatının paslanmasının akabinde donatı şişmiş ve kabuk betonunu ittirmiş. Dökülen yerin aşağısında çatlak dibe kadar devam ediyor.
Üstteki fotoğrafta; tasarımından inşaatına kadar hatalı bir dizaynı görüyorsunuz: Kısa kolon sorunu! Bant pencere olan çoğu yerde bu sorun yaşanıyor, çözümü de çok basit ancak müteahhit bilmeyince, mühendis dikkat etmeyince facialar kaçınılmaz oluyor. Bu fotoğrafın kaynağı anonim.
Üstteki fotoğraf ise tam bir trajedi. Aksları tutmayan kolonlar, yetersiz vibratörleme işlemleri, segregasyonlar, kısa kolon oluşumları vs. Bu fotoğrafın kaynağı anonim.
Ne yazık ki son kullanıcı; daireyi satın aldığında, binanın inşaat aşamasında ve projelendirme aşamasında yapılan bu hatalardan bihaber, güvenli bir ev aldım zannediyor. Ancak durum ne yazık ki pek öyle değil.
Kolon Çatlak Tipleri - Kolon Çatlağı
Kolonlarda en sık görülen çatlaklar arasında pas payının yetersizliğinden kaynaklı çatlaklar da bulunmaktadır.
Kolonlarda meydana gelen eğilme çatlakları, kendini kolonların en üst veya en alt bölgelerinde, döşemeye paralel, yani yatay çatlaklar olarak belli eder. 45 derecelik kolon çatlakları ise kayma çatlaklarıdır. Kolonlarda düşey çatlaklar var ise, kolon artık basınca dayanamıyor demektir ve göçmesi an meselesidir.
Sizlerden Gelen Fotoğraflar
Üstteki fotoğrafta daire sahibi bu kolondaki düşey çatlağın tehlikeli olup olmadığı konusunda epey endişeliydi. Ancak düşey kolon çatlakları, betonun artık basınca, yüke dayanamayacağı durumlarda kendini gösterir. Ancak sadece tek kolonda bu durumun olması, yapının yeni bir yapı olması bu ihtimali ister istemez düşürüyordu. Bu nedenle de sıva çatlağı olması muhtemel bir durumdu. Sıvayı kazıyıp çatlağın içeri doğru ilerleyip ilerlemediğini, betonarme kolonda herhangi bir çatlak olup olmadığını kontrol etmesi gerektiğini söyledim. Danışandan gelen sonraki fotoğrafta ise çatlağın içeri doğru ilerlemediğini ve bunun sadece bir sıva çatlağı olduğunu gördük.
Üstteki fotoğrafta daire sahibi, binanın bodrum katını gezerken bu manzarayla karşılaşmış. Diğer kolonlarda herhangi bir kusur söz konusu değilken bu kolonda demirlerin açıkta olduğunu ve korozyona uğradığını görmüş ve bana yazmış. Tipik bir korozyon hasarı. Korozyona uğrayan demir şişmiş ve kabuk betonunu ittirmiş. Çevre ve şehircilik il müdürlüğü ile irtibat kurulup yerinde tespit yapılması gerektiğini izah ettim. Eğer taze betonda (inşaat aşamasında) beton işçiliğinin yetersizliğinden kaynaklanan bir durumda betondaki demirler görünüyor olsaydı, bu demirlerin oksijenle irtibatını kesmek için Sika Monotop 610 ve 612 ürünlerini önerebilirdim. Ancak eski bir binada, Çevre ve şehircilik il müdürlüğü ile irtibat kurulması ve binanın test ettirilmesi daha isabetli bir karar olacaktır.
Okurlarımdan bolca fotoğraf ve soru gelmekte. Bunların büyük bir kısmı tehlikesiz. Ancak okurlarımdan gelen bazı binaların acilen tahliyesine ihtiyaç olabiliyor. Üstteki fotoğraflardaki yapı yığma bir yapı. Elazığ depreminden sonra yapıda oluşan çatlakların açıklığı ise 3 cm'e ulaşmış durumda. Bu yapının acilen tahliyesi, ilgili belediyeye ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na riskli bina kontrolü talebi için başvuruda bulunulması gerektiğini izah ettim.
Üstteki fotoğraflarda da yine tipik korozyon çatlaklarını görüyorsunuz.
Bu yazı sürekli olarak güncellediğim bir yazı ve son güncelleme tarihim: 10/09/2021 Cuma günü. Bu içeriğe katkıda bulunmak isterseniz yorum bölümüne yazarak veya iletişim bölümünü kullanarak benimle iletişime geçebilirsiniz.
Bu arada, bu yazıyı buraya kadar okuduysanız, bu yazının da ilginizi çekeceğini biliyorum: İnşaatta yapılan hatalar
merhabalar benim evde çatlak vs yok olanlarada çok ince tırnak bile girmiyor ama evde ki kolonları matkapla çok kolay delebiliyorum hiç zorlanmadan bu normal bir durum mu. istanbul 5,5 oldu arkadaşımın evinin kolonları patladı bizim apartmanda çatlak bile olmadı ama bu kolon delme olayı canımı sıkıyor çok rahat delebiliyorum matkap hiç zorlanmadan giriyor evde denedim bir kaç kolon hepsinde sonuç aynı deniz kumu falan mı acaba
YanıtlaSilMerhaba, şehrinizdeki lisanslı şirketler vasıtasıyla binadaki betonun kalitesini öğrenebilirsiniz. Şehrinizdeki lisanslı firmalar için lütfen bu linke tıklayın: https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar
SilMerhaba Emirhan bey. Ben yaklaşık 2 ay önce binamı bitirdim 4 katlı aile apartmanı. Kirişli bina ve saplantılı kiriş de var. Bir kısım kirişlerin altına duvar geliyor ve bir kısmı boşta kalıyor. Sıvadan önce çoğu kattaki kirişlerde gözle çok zor görülebilir kılcal çatlaklar vardı. Sıva ve boya yapıldı 4 aylık bir süre içinde bişey yoktu ve bir dairede tekrar bir çatlak gördüm yani eski çatlak. Çatlak kimi kolonda iki tane ve kiminde bir tane. Tek planlar kirişin uzunluğunun tam ortasında ve dikey düz çizgi. Çok tedirginim ne yapmdlıyım?? Teşekkür ederim
YanıtlaSilMerhaba, lütfen Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne yerinde tespit yapılması için talepte bulunun.
SilMerhaba Emirhan bey resime bakıp bana Bilgi verebilirmisiniz bu çatlak halkında
YanıtlaSilMerhaba, resim göremedim. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne yerinde tespit yapılması için talepte bulunursanız daha net sonuçlar elde edersiniz.
SilMerhaba, görüş ve önerilerinize ihtiyacım var yanıtlarsanız sevinirim.
YanıtlaSilBinamız üç katlı. Bodrum katında su saatindeki borulardan biri patlamış ve aylarca öyle kalmış. Haliyle bodrumda su birikmiş. Su saatinin önündeki kolonların birinde sorun var. Görseli buraya yükleyemediğim için ayrı bir site yükledim. Kolonun arka tarafında bir problem göremiyorum ve geri kalan kısmında da sorun yok ama ön kısmı resimde görüldüğü gibidir. Bu durum beni oldukça korkuttu... Bir işlem yapılmalı mı? Kolon güçlendirme gibi ne bileyim yeni bir kolon gibi? Bodrum katında bir sıkıntı yok tavanlarından diğer kolonlara kadar hepsi sağlam görünüyor ancak dediğim gibi su borusundan dolayı sadece bir kolon resimde gördüğünüz gibi. Bina için risk oluşturur mu? Görüşleriniz ve çözüm önerileriniz nelerdir?
Teşekkürler.
Resim adresi:
https://hizliresim.com/E9zXdS
Yazmayı unutmuşum: bina yaklaşık 17-20 yaş aralığında olmalı tam bilmiyorum. Ve resimde görülen kolondaki paslı demirleri elimle kontrol ettiğimde demirin ufalandığını gördüm. Belki bilmek istersiniz diye eklemek istedim.
SilTeşekkür ederim.
Çok tipik bir korozyon hasarı. Korozyona uğrayan donatı şişiyor ve betonu dışarı itiyor. Donatı boyunca da bu şekilde görüntü oluşuyor. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne müracaat etmeniz gerekmekte.
SilHızlı yanıtınız için teşekkür ederim. Peki siz bu fotoğrafta ne görüyorsunuz? Yani siz bir mühendis olarak ne düşünürsünüz manzara hakkında? Farkındayım, sadece bir fotoğrafa bakıp yorum yapmak doğru değil ama en azından bir ön bilgi? Durum tehlikeli midir? Nedir, ne değildir en azından bunu anlayabilmek için. Gönderdiğim fotoğraf yukarıdakilerden birine benziyor ve siz öneri olarak Sika Monotop 610 ve Sika Monotop 612 ürünlerini tavsiye etmişsiniz. Bu manzarada da bu ürünler geçerli midir? Son olarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü durum tespiti için ne kadar ücret istiyor? Tüm daire sahipleri başvurmak zorunda mı yoksa bir kişi yeterli olur mu?
SilTeşekkür ederim.
Rica ederim. Demir dokunduğunuzda ufalanıyorsa bu sika ürünleri ile aşılabilecek bir durum değil. Tek başınıza başvuru yapabilirsiniz. Riskli yapı tespiti için lisanslı bir kuruluş ile anlaşma yaparsanız bunun bir ücreti olacaktır. Bu da yapı özelliklerine (kat sayısı vs) değişecektir.
SilSelam 2 katli ev tikiyoruz 7 ay bundan once manalit beton tokduk 1 ci ve 2 ci katin arasina 2 ci katla 3 cu katada oyle yaptik.Simdi 1 ci katla 2 ci katin arasinda salonda 5 sm dusme tavanda o biri odalarda 3sm dusme var. Ne yapmaliyim ? Yardimci olursuz sevinirim.. Tamam psixolijim pozulmus durumdayim. Gelecek icin tehlukelimi ?
YanıtlaSilMerhaba, anladığım kadarıyla alt katta duvarın tavandan ayrıldığını söylüyorsunuz. Eğer doğru anladıysam sorununuza cevabımı bu sayfadan okuyabilirsiniz: https://www.emirhanaydin.com.tr/2021/06/zemin-katlarda-yatay-catlaklar-ne-ifade.html
SilEğer doğrudan tavanda çatlaklar varsa; projesinden başlayarak uygulama adımlarına kadar imalat değerlendirilmeli.
Betonarme yapılarda aşırı sehim çatlakları taşıyıcı ve taşıyıcı olmayan sistemde nasıl oluşur? Kesit üzerinde açıklayınız.
YanıtlaSilMerhabalar çok can sıkıcı bir durum yaşıyoruz evimiz yeni yapıldı 6 ay oldu evin tavanında yer yer atmalar oldu boya kalkıp beton gözüküyor aynı şey kolonlarda da var kolonlar şişti kendini atacak gibi ve dökülmeler var müthayit betoncunun bir malzemeyi fazla koyduğunu idda ediyor tabi biz mahkemeye verdik sizin de görüşünüzü alabilir miyim
YanıtlaSil