Taşıyıcı Sistem Çatlakları

Taşıyıcı sistemden kaynaklı olmayan çatlakları daha önceki makalelerimizde ele almıştık. Taşıyıcı sistem çatlakları çok daha önem arz eden bir konudur. Mutlaka uzman bir inşaat mühendisine danışılmalı ve ondan fikir alınmalıdır. Taşıyıcı sistem çatlakları...

TAŞIYICI SİSTEM HASARLARI

Taşıyıcı sistemden kaynaklı olmayan çatlakları daha önceki Evimde Çatlaklar Var başlıklı makalemizde ele almıştık. Taşıyıcı sistem çatlakları ise çok daha önem arz eden bir konudur. Mutlaka uzman bir inşaat mühendisine danışılmalı ve ondan fikir alınmalıdır. Çünkü sünek tasarımların en önemli özelliği, küçük hasarlar ile kullanıcıyı uyarmasıdır. Kolonda, kirişte veya döşemede meydana gelen ufak çatlaklar, sizin için alarm niteliğinde olabilir. Şimdi gelin, taşıyıcı sistem çatlaklarını inceleyelim.

Taşıyıcı Sistem Çatlakları - Kirişlerde Meydana Gelen Hasarlar

Kirişlerde kayma çatlağı, eğilme çatlağı, burulma çatlağı, korozyona bağlı çatlaklar görülebilir. Bunlar dışında taşıyıcı sistemin bütününden kaynaklanan tasarım hatalarından da kirişler zarar görebilir. Temeldeki farklı oturmalar, saplama kirişler bunların en çok gözlenenlerindendir.

Kirişlerde meydana gelen kesme kuvvetinden oluşan kayma çatlakları, 45 derecelik açısıyla kendini belli eder. Taşıyıcı sistemdeki bütün çatlaklar tehlikelidir ama kayma çatlağı ayrı bir önem arz eder.

Korozyondan dolayı meydana gelen çatlaklar kiriş boyunca doğrusal şekilde devam eder. Eğilme çatlakları ise 45 dereceden daha dik bir açıyla, kirişin biraz daha orta noktasında kendini belli eder. Burulma çatlağı ise daha çok deprem anında karşılaşılan ve sayfanın en üstündeki şekildeki gibi helezonik bir yapı sergiyelen bir çatlak türüdür. Bkz: Deprem nedir?

Taşıyıcı Sistem Çatlakları - Kolonlarda Meydana Gelen Hasarlar

Kolonlarda basınçtan kaynaklı hasarlar, eğilme hasarları, kesme hasarları, korozyona bağlı çatlaklar en sık görülen hasar tiplerindendir. Tabi bunların dışında tasarım hatası yapılmış dizaynlarda da hasarlar görülmektedir. Zayıf kolon - güçlü kiriş hasarları, kısa kolon hasarları bunlara örnek olarak gösterilebilir. Bunlara karşı alınacak yegane önlem, iyi bir statik tasarım yapmak ve kolon boyutlarında cömert davranmaktır.

Tasarımından inşaatına kadar hatalı bir dizayn: Kısa kolon! Bant pencere olan çoğu yerde bu sorun yaşanıyor, çözümü de çok basit ancak müteahhit bilmeyince, mühendis dikkat etmeyince hatalar kaçınılmaz oluyor.

Üstteki fotoğraf ise tam bir trajedi. Aksları tutmayan kolonlar, yetersiz vibratörleme işlemleri, segregasyonlar, kısa kolon oluşumları vs. 

Ne yazık ki müşteri, daireyi satın aldığında, inşaat aşamasında ve projelendirme aşamasında yapılan bu hatalardan bihaber, güvenli bir ev aldım zannediyor ancak durumlar ne yazık ki pek öyle değil. Okurlarımın genelinin kafasındaki soru şu: Binanın sağlam olup olmadığı nasıl anlaşılır? Evinizde meydana gelen çatlaklarla ilgili ücretsiz teknik destek için sayfanın en altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz.

Kolon Çatlak Tipleri

Kolonlarda en sık görülen çatlaklar; pas payının yetersizliğinden kaynaklı çatlaklar, 45 derecelik eğimle kendini belli eden kesme çatlakları, kolon diplerinde meydana gelen yatay çatlaklar ve kolonlarda meydana gelen düşey çatlaklardır.

Kolonlarda meydana gelen eğilme çatlakları, kendini kolonların en üst veya en alt bölgelerinde, döşemeye paralel, yani yatay çatlaklar olarak belli eder. 45 derecelik kolon çatlakları ise kayma çatlaklarıdır. Kolonlarda düşey çatlaklar var ise, kolon artık basınca dayanamıyor demektir ve göçmesi an meselesidir.

Sizlerden Gelen Fotoğraflar

Üstteki fotoğrafta daire sahibi bu kolondaki düşey çatlağın tehlikeli olup olmadığı konusunda epey endişeliydi. Ancak düşey kolon çatlakları, betonun artık basınca, yüke dayanamayacağı durumlarda kendini gösterir. Ancak sadece tek kolonda bu durumun olması, yapının yeni bir yapı olması bu ihtimali ister istemez düşürüyordu. Bu nedenle de sıva çatlağı olması muhtemel bir durumdu. Sıvayı kazıyıp çatlağın içeri doğru ilerleyip ilerlemediğini, betonarme kolonda herhangi bir çatlak olup olmadığını kontrol etmesi gerektiğini söyledim. Danışandan gelen sonraki fotoğrafta ise çatlağın içeri doğru ilerlemediğini ve bunun sadece bir sıva çatlağı olduğunu gördük.

Üstteki fotoğrafta daire sahibi, binanın bodrum katını gezerken bu manzarayla karşılaşmış. Diğer kolonlarda herhangi bir kusur söz konusu değilken bu kolonda demirlerin açıkta olduğunu ve korozyona uğradığını görmüş ve bana yazmış. Tipik bir korozyon hasarı. Korozyona uğrayan demir şişmiş ve kabuk betonunu ittirmiş. Çevre ve şehircilik il müdürlüğü ile irtibat kurulup yerinde tespit yapılması gerektiğini izah ettim. Eğer taze betonda (inşaat aşamasında) beton işçiliğinin yetersizliğinden kaynaklanan bir durumda betondaki demirler görünüyor olsaydı, bu demirlerin oksijenle irtibatını kesmek için Sika Monotop 610 ve 612 ürünlerini önerebilirdim. Ancak eski bir binada, Çevre ve şehircilik il müdürlüğü ile irtibat kurulması daha isabetli olacaktır.

Okurlarımdan bolca fotoğraf ve soru gelmekte. Bunların büyük bir kısmı tehlikesiz. Ancak okurlarımdan gelen bazı binaların acilen tahliyesine ihtiyaç olabiliyor. Üstteki fotoğraflardaki yapı yığma bir yapı. Elazığ depreminden sonra yapıda oluşan çatlakların açıklığı ise 3 cm'e ulaşmış durumda. Bu yapının acilen tahliyesi, ilgili belediyeye ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na riskli bina kontrolü talebi için başvuruda bulunulması gerektiğini izah ettim.