Asmolen mi Kirişli Döşeme mi?
Bu haftaki yazımda sizlerle birlikte asmolen döşeme ile kirişli plak döşeme arasındaki farkları detaylarıyla inceleyeceğiz. Yine bu yazı içerisinde...
Asmolen Döşeme Nedir?
Bildiğiniz gibi döşemeler, üzerine gelen yükleri kirişlere aktarırlar. Kirişler kolonlara, kolonlar da temele yükü iletirler. Düz mantıkla sistem bu şekilde işler. Asmolen döşemelerde de mantık; kirişlerin arasında kalan plak bölgesinde, kirişlerden daha ufak ebatlı dişlerin (nervürlerin) bulunması ve bu nervürlerin üstünde çok daha ince bir plak tabakasının bulunmasıdır. Dişlerin arasına dolgu malzemesi yerleştirilir ve böylece aşağıdan bakan biri dümdüz bir tavan görür.
Peki bu işlem nasıl olur? Öncelikle kalıplar dümdüz kurulur. Ardından demirler döşenir ve nervürlerin (dişlerin) arasında dolgu malzemeleri yerleştirilir. Son olarak da beton dökülür ve kalıplar söküldüğünde aşağıdan bakan bir kişi dümdüz bir satıh görecektir.
 |
| Kaynak: volimax.com |
Asmolen döşeme ile alakalı detaylı bilgiye "Asmolen Döşeme Nedir?" adlı yazıda ulaşabileceksiniz. Ancak şimdilik konuyu fazla dağıtmadan asmolen döşeme ile kirişli döşemenin arasındaki kıyaslama ve değerlendirmelere devam etmek istiyorum.
Görsel olarak kirişli plak döşemeye nazaran daha keyifli bir sistem olan asmolen döşeme sistemi, avantajları olduğu kadar dezavantajları da olan bir sistem. Bu konuya yazımın ilerleyen bölümlerinde değineceğim ancak müşteri talebinin genellikle asmolen döşemeye yönelik olduğunu da belirtmeden geçmeyeyim.
Kirişli - Plak Döşeme Nedir?
Kirişli - plak döşeme ise daha basit tabirle eskiden beri bildiğimiz "anam babam usulü" döşeme sistemidir. Yani döşemeden sarkan ve göz zevkimizi bozan kirişlerin çevrelediği döşeme plakları ile sistem tamamlanır. Burada asmolen döşemeden farklı olarak döşeme kalınlığı nervürler olmadığı için daha incedir. Asmolen döşemenin kalıp işçiliğine göre daha ağır bir kalıp işçiliği bulunur.
Kirişli plak döşemenin kalıbını kurduktan sonra demirler döşenir. Bu aşamada asmolen döşemedeki gibi bir dolgu malzemesine ihtiyacınız olmaz çünkü asmolen döşeme sistemindeki gibi yüzey düzleyici dolgu malzemesi kullanmanız gereken bir alan bulunmaz.
Kirişli plak döşeme sistemi ile inşa edilmiş bir binada tavana baktığınızda daha ferah bir alan görürsünüz. Ancak sarkan kirişler estetik olarak nahoş olabilir. Burada şahsi olarak belirtmem gerekirse ben rahatsız olmuyorum. Hatta kendimi güvende hissetmemi sağlıyorlar.
Kirişli - plak döşemenin en büyük avantajı; çerçeve sistemi oluşturmaya çalışan biz inşaat mühendislerinin tasarladığı şekilde davranış göstermesidir. Örneğin asmolen döşemeli yapılar, mantar döşemeli yapılar veya diğer kirişsiz yapılarda deprem anında bu davranışı tam manasıyla göremiyoruz. Bu da evdeki hesabın çarşıya uymamasına neden oluyor.
Kirişli plak döşeme şeklinde inşa edildiği halde yapının kirişsiz davranmasına neden olan bazı durumlar var. Konusu açılmışken bundan da bahsetmek istiyorum. Ne demiştik bir önceki paragrafta? Kirişsiz döşemeler veya asmolen döşemeler tam olarak evdeki hesaba uymayan davranışlar gerçekleştiriyorlar.
Öyleyse kirişli - plak döşeme şeklinde olmasına rağmen bizi yanıltan durum ne olabilir?
Ülkemizin Kanayan Yarası: Konsollar
Biliyorsunuz bizim ülkemizin Osmanlı döneminden beri alışageldiği bir inşaat kültürü var. Eskiden evlerimizde cumba dediğimiz, konsol yapıları günümüzde de inşa kültürümüzün temelini oluşturuyor. Temelini oluşturuyor diyorum çünkü imar planında konsol yapma hakkı olan hiç kimse bu hakkında vazgeçmez. Dolayısıyla da yapılarımızın büyük bir bölümü konsollu olarak (yani çıkmalı veya cumbalı) olarak inşa ediliyorlar.
Tamam anladık! Kirişli - plak döşemeler evdeki hesaba uygun hareket ediyorlar. Ama yine de göz zevkimizi bozmak istemiyoruz, dediğinizi duyar gibiyim. Evet, halkımız da genelde böyle söylüyor ve talep, arzın bu şekilde oluşmasına neden oluyor.
Konsollu binalarda, ilk kattaki alan ikinci katta büyür. Ama ilk kattaki yapılaşma sınırına göre kolonları yerleştirirsiniz. Bu nedenle ikinci katta kolonlar içeride kalmış olur. Çıkmalı, konsollu bölüme de bu nedenle konsol ismi verilir zaten. Kolonların sınırından dışarıya taşan bir bölümdür. Bir tarafı yapıya bağlıyken diğer tarafı havada durur.
Şimdi bu yapıyı içerden düşünelim. Salonda oturuyorsunuz, salonun kolondan sonraki bölümü havada, yani konsol yapısı. Hatırlayalım, kolonlar içerde. Tam bu nokta kritik, dikkatinizi bana verin!
Kolonların kirişlerle birbirine bağlanması lazım ki kirişli - plak sistemin hakkını verelim. Tam bu noktada, göz zevkini bozmasın diye sınırdaki kolonlar birbirine kirişle bağlanmadıysa geçmiş olsun. Göz zevkiniz bozulmadı ama yapının kirişli - plak davranışı bozuldu. Artık yapınız kirişsiz bir yapı gibi hareket edecek.
Üstteki fotoğrafta 1 ve 2 numaralı yapı elemanları kirişlerdir. 2 numaralı yapı elemanı tam da şu anda sözünü ettiğimiz, konsollu bölgede kolonları birbirine bağlayan kiriştir. Estetik olarak tercih edilmese de hayati önem taşır.
"Ee biz kirişli - plak döşeme inşa etmiştik daha iyi bir davranış göstersin diye?" Ama işte o göz zevkini korumak için bir çuval inciri berbat etmişsin. "Ama müteahhit böyle yapmış." Doğru, haklısın. Ama böyle şeylere müteahhit, mühendis veya mimar karar vermez; piyasa karar verir. Talep bu yöndeyse ve orada kiriş var diye daireler satılmıyorsa ve bu konuda da bir yasak yoksa müteahhite, mühendise veya mimara kızmanın anlamı yok. Kızılacak yer belli, bu yönetmeliği piyasa koşullarına teslim edenler!
Neyse, bugünkü konumuz bu değil bu nedenle lafı fazla uzatmayacağım.
Asmolen Döşemenin Kirişli - Plak Döşemeye Göre Olumlu Yönleri
- Kalıp maliyeti düşük.
- Daha büyük açıklıklar geçilebilir.
- Estetik olarak göze hitap eder.
- Isı ve ses yalıtımı konusunda plak döşemeye nazaran daha iyidir.
- Sıva işçiliği daha düşük.
Kirişli - Plak Döşemenin, Asmolene Göre Olumlu Yönleri
- Deprem davranışı çok daha iyi.
- Deprem bölgelerinde kullanımı uygun.
- Demir donatı maliyeti daha düşük.
- Dolgu malzemesi maliyeti yok.
- Yapı için daha hafif bir döşeme tipidir.
- Ana kirişler yastık kiriş olmadığı için; atalet momentleri daha yüksek.
- Güçlü çerçeve davranışı gösterir.
Asmolen mi Kirişli Döşeme mi?
Tüm bu değerlendirmeleri yaptıktan sonra sanırım hepimiz aynı şeyi düşünüyoruz. Kirişli - plak döşemelerin tercih edilmesi depreme karşı dayanıklı tasarım açısından çok daha iyi bir tercih iken, asmolen döşemelerin de mimari olarak daha estetik olduğu göz ardı edilemeyen bir gerçek.
Peki sizin fikriniz ne? Aşağıdaki yorum bölümünden görüşlerinizi ve tecrübelerinizi bizimle paylaşın!
1 yorum
1- Döşeme parçasının birim alandaki kütle miktarı. kütleyi de en çok etkileyen betonarme. Asmolende kesintisiz beton kesiti 8 cm civarı, plak döşeme de ise 12-15 cm civarı. Bu sebeple asmolenin kendisi ağır olmasına rağmen, nervürün denk gelmediği alan miktarı çok fazla olduğundan, daha hafif olan nervürsüz alan karakteri gösteriyor ve bu sebeple daha kötü yalıtım değerine sahip oluyor.
2- Kütleli parçaların arasına boşluk konması. Örneğin şap ile asmolen veya plak betonarme arasında konan xps, taşyünü vb. katmanlar, darbe sesinin iletilmesini iyi derecede engelliyorlar. Fakat bu engel olmalarının asıl sebebi malzeme karakterleri değil, şap ve betonarme gibi iki kütleli parça arasında boşluk oluşturmaları. Burada akla hemen asmolendeki xps dolgunun ses yalıtımına katkısı olacağı akla geliyor. Fakat xps dolgunun hem sürekliliği yok, hem de xps dolgu…