12 Ada Hakkında Bilinmeyenler
12 adalar bölgesinde kaç adet ada var? 12 adalar bölgesine neden bu isim verilmiş? Oniki adalar nasıl ve neden kaybedildi?
12 Ada Hakkında
Ege Denizi’nde bulunan bir grup adaya 12 Ada adı
verilmektedir. Menteşe Adaları olarak da geçen 12 ada hakkında bilinmeyenler oldukça fazladır. 12 ada denilince
insanlar bölgede yalnızca 12 ada olduğunu düşünmektedir. Oysa bölgede sadece büyük
olan adaların sayısı 14’tür. Küçüklü büyüklü adaların hepsi sayıldığında
sayının 20’den çok fazla olduğu görülecektir.
Ada ve adacıklara Güney Sporat
Adaları veya Güney Sporatlar da denilmektedir. Güney Sporat Adaları’nın yani 12
Ada’nın her birinin kendine ait bir adı vardır. 12 sayısı ile ifade edilmesinin
nedeni Osmanlı Devleti’nin yönetimi altında iken 12 üyeli bir meclisle
yönetilmesinden kaynaklanır.
Osmanlılar bölgedeki adalara önce Ege Adaları
denmiştir. Sonrasında Akdeniz Adaları anlamına gelen Cezayir-i Bahr-i Sefid
şeklinde adlandırmıştır. Cezayir-i Bahr-i Sefid zamanla Cezair-i isna aşer
olarak anılmıştır.
Neden 12 Ada Denilir?
12 Ada olarak bilinen adaların aslında 12 adet olmadığı, 12 ada hakkında bilinmeyenler
arasındadır. Bu gerçeği halkımızın birçoğu bilmemektedir.
12 ada uzun
süre Osmanlı Devleti’nin yönetiminde kalmıştır. Osmanlı Devleti gayrimüslim
bölgelerde farklı bir yönetim şekli uygulamıştır. 12 Ada adını bu yönetim şeklinden
almıştır. 12’li denilen yönetim sistemine göre 10 hane birer temsilci çıkarır.
10 temsilci aralarında bölgeyi yönetecek 12 kişilik bir ihtiyar heyeti
oluştururdu. Bölgedeki adalar 12 üyeli ihtiyar heyeti tarafından
yönetildiğinden 12 Adalar ismini almışlardır.
12 Ada ismi sonraları Yunancaya
birebir çevrilmiştir. Yunanca karşılığı batı dillerine aynı şekilde girmiştir.
12 Ada Olarak Bilinen Adalar
Yaklaşık 400 yıl boyunca Osmanlı Devleti’nin idaresinde kalmış
olan 12 ada hakkında bilinmeyeler
bunlarla sınırlı değil. Adalar hakkında öğrenilmesi gereken bir diğer husus isimleridir.
Yüksek oranda gayrimüslimin yaşadığı adalarda azımsanmayacak seviyede Müslüman
nüfus da yaşamıştır.
Adalar şunlardır:
- Batnos (Patnos)
- Rodos (Rhodes)
- Kerupe (Karpatos)
- İstanköy (Kos)
- Astypalaia - İstanbulya
- Kaşot (Kasos)
- İstanbali Stampalea
- Hereke (Kalkiya)
- Sömbeki (Simos)
- Leryos (Leros)
- Kilimli (Kalimnos, Kelemez)
- İncirliada (Nisiros)
- Tilos (Tilostos)
- Kızılhisar (Meis): Konum olarak Akdeniz’de olmasına rağmen On İki Ada grubuna bağlıdır.
Türkiye’de en fazla bilinenler Kos ve Rodos’tur. Doğal
güzellikleri ile meşhur olan bu iki adaya ülkemizden tatile giden sayısı
oldukça yüksektir. Ayrıca tarihi yapıları ve tarihi geçmişleri ile de
dikkatleri çekmektedirler.
12 Ada Nasıl Kaybedildi?
On iki ada grubu yüzyıllar boyunca Osmanlı Devleti’nin
idaresinde kalmıştır. 12 Ada; hakkında
bilinmeyenler kadar bilinen tarihiyle de dikkatleri çekmektedir. On İki
Adaların kaderi İtalyanların Trablusgarp’ı işgal etmesi ile değişmiştir.
İtalyanlar Trablusgarp’ı işgal etmeyi başaramayınca Ege Denizi’nde yer alan
adaları işgal ettiler.
İşgalin gerçekleştiği zaman diliminde Balkan Savaşı patlak
vermek üzeredir. Osmanlı Devleti Balkan Savaşı’nın başlaması ihtimalini göz
önünde bulundurarak İtalyanlar ile anlaşma imzalamak zorunda kalmıştır. Yapılan
anlaşmada Trablusgarp masada kaybedilerek İtalya’ya bırakılmıştır. Anlaşmadaki
dikkat çekici maddelerden biri de Osmanlı Devleti’nin bir müddet daha işgalci
olarak kalmasına müsaade edilmesidir. Osmanlı Devleti 12 Adada işgalci olarak
kalınca Balkan Savaşlarında meydana gelebilecek muhtemel Yunan işgali
engellenmiş olacaktı.
I. Dünya Savaşından Osmanlı Devleti mağlup olarak ayrılınca
12 Adalar’ın egemenliği 1923 yılında yapılan Lozan Antlaşması ile İtalya’ya
kaldı. II. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar da adalar, İtalya’nın hakimiyetinde kaldı.
II. Dünya Savaşını İtalya kaybetti. 1946’da Paris’te yapılan barış
görüşmelerinde adaların Yunanistan’a verilmesini gündem konusu oldu.
Yunanistan’a verilme nedeni ise adalarda yaşayanların çoğunluğunun Rum
olmasıydı.
Paris Barış Konferansı’na resmi olarak davet edilmesine rağmen
katılmayan Türk Heyeti 12 Adalar hakkındaki haklarını da kaybetmiş oldu. Yani 12 Ada hakkında bilinmeyenler
arasındaki en önemli gerçeği böylece öğrenmiş oluyoruz. 12 adaların kaybedilmesindeki en büyük etken; Türk Heyetinin Paris Barış Konferansı'na katılmamış olmasıdır.
İnsan şunu düşünmeden edemiyor. Türk Heyeti katılsaydı durum farklı olabilir miydi? 10 Şubat 1947’de
silahsızlandırılmak şartı ile Yunanistan’a bırakılan 12 Ada kararını Türkiye 15
Şubat 1947 tarihinde kabul etti.
Galiçya Cephesinde 2 Kahraman Türk'ün hikayesini okumak için tıkla!
Galiçya Cephesinde 2 Kahraman Türk'ün hikayesini okumak için tıkla!
1 yorum