Deprem Master Planı Nedir?
Deprem master planı, bir şehrin veya bir bölgenin depreme karşı hazırlık senaryosunun kapsamlı bir şekilde tasarlanması ve deprem riskinin en aza i...
Deprem master planı, bir şehrin veya bir bölgenin depreme karşı hazırlık senaryosunun kapsamlı bir şekilde tasarlanması ve deprem riskinin en aza indirilmesi amacı ile oluşturulan plandır. Bu plan kapsamında öncelikle risk analizi yapılır. Alt yapı ve üst yapıda deprem riskini azaltmak için zayıf bölgeler tespit edilir. Toplumun ve gelecek nesillerin bilinçlenmesi hedeflenir.
Deprem Master Planı Nasıl Yapılır?
Deprem master planı konusunda uzmanlar aracılığıyla ve disiplinler arası çalışmalarla oluşturulur. İnşaat mühendisleri, şehir plancıları, mimarlar, jeoloji mühendisleri, jeofizik mühendisleri gibi pek çok disiplin bir arada çalışır.
Deprem master planında az önce de belirttiğim gibi ilk olarak risk analizi yapılır. Hangi bölgelerde riskin en yüksek düzeyde olduğu tespit edilir.
Ardından bu bölgelerden başlamak üzere binaların ve alt yapıların stoğu incelenir. Zayıf halkalar tespit edilir. Zayıf halkalara yapılacak yerinde müdahaleler ile depremde oluşacak can ve mal kayıpları en aza indirilmeye çalışılır.
Yine de tüm bu müdahaleler on yıllar alabilir. Bu nedenle acil durum planlaması da yapılması gerekir. Depremden önce hangi bölgelerde zaafiyet olduğu tespit edilebildiyse, buna göre hızlı ve etkin müdahale için adımlar atılabilir. Örneğin sahra hastaneleri, mobil ecza depoları riskin yüksek olduğu bölgelere yakın konuşlandırılabilir. Bu sayede hızlı müdahale yapılabilir.
Yine aynı şekilde çadır kentlerin nerelere kurulacağı, toplanma alanları önceden belirlenir. Hatta buna uygun olacak şekilde tuvalet, içme suyu vb. alt yapıları hazırlanır.
Risk Analizi ve Simülasyon
Deprem master planının ilk adımı olan risk analizi ve simülasyon adımında; bölgede daha önce gerçekleşen depremler, fay hatlarının yakınlığı, zemin özellikleri vb. değerlendirilir. Hangi yapıların ne kadar zarar görebileceği analiz edilir. Depreme karşı en hassas bölgeler tespit edilir. Bu çalışmalar mikrobölgeleme çalışmaları ile desteklenir.
Deprem senaryoları oluşturulur ve bu senaryolara göre oluşacak yıkım ve can kaybı durumları masaya yatırılır. Haritalama işlemi yapılır ve risk analizi tamamlanır.
Yapı Stoğu Envanteri
İkinci adımda ise biraz daha sahaya çıkmak gerekiyor. Yapıların ve alt yapıların tek tek analiz edilmesi (seçilen yönteme göre) ve risk durumlarının ortaya çıkarılması gerekiyor. Bu aşamada kullanılan pek çok farklı yöntem var. Sokak taraması gibi yöntemlerin dışında İstanbul'da uygulanan PERA2019 yöntemi gibi daha detaylı yöntemlerin de varlığından söz edebiliriz.
Tabi her bir yöntemin artılarının ve eksilerinin olacağı bir gerçek. Daha detaylı olan yöntemlerin daha fazla zaman harcanmasına ihtiyaç duyacağını ve işlerin daha yavaş ilerleyeceğini tahmin edebilirsiniz. Ancak pozitif taraftan bakarsak da, daha noktasal tespitlerin yapılabilmesi de mümkün.
Yapı stoğu envanterini çıkardıktan sonra acilen güçlendirilmesi gereken veya yıkılıp yeniden yapılması gereken yapılar için harekete geçilir.
Alt Yapı Stoğu
Üst yapıdaki binalar, kamu binaları vs. incelendikten sonra alt yapıdaki durum incelenir. Burada içme suyu hatları, temiz su hatları, köprü, menfez vs. diğer sanat yapıları detaylı bir şekilde analiz edilir.
Acil Durum Planlaması
Giriş bölümünde de belirttiğim gibi, deprem master planını adım adım hayata geçirirken gerek yasal prosedürler gerekse işlemlerin sürmesi nedeniyle yıllar geçebilir ve bu esnada depremler, felaketler yaşanabilir. Sadece hazırlıksız yakalanmaktan da bahsetmiyorum aslında. Olası bir acil durumda ne yapılacağı önceden planlanmalıdır.
Bunun için risk analizinde ve yapı stoğu envanterinde ortaya çıkan veriler değerlendirilerek en çok yıkımın nerede olacağı tahminine dayanarak; sahra hastaneleri, mobil ecza depoları, çadır kent alanları tespit edilir. Çadır kent alanlarında pis su ve içme suyu hatlarının alt yapıları hazırlanır. Ve bu hatlara şimdilik kör tapalar takılır.
Toplumun Bilinçlendirilmesi
Uzun vade planları için de toplumun bilinçlendirilmesi gündeme alınır. Halkın küçük yaştan itibaren deprem bilinci ile büyümesi, bu konuda eğitim alması sağlanır.
Tüm bu atılan adımlarla şehrin veya bölgenin uzun vadeli depreme karşı dayanıklı kent mücadelesi planlanmış olur.
Görüşmeye katılın